Fırat ÇALIŞKAN-Sosyal Güvenlik Uzmanı - Lüleburgaz Görünüm Gazetesi

Değerli okurlar, uzun zamandır sizlerden gelen sorulara cevap veremiyordum. Bu haftaki köşemi sizlerden gelenler sorulara ayırdım.

SORU: Ocak ayında ilk defa kısa çalışma ödeneği başvurusu yapan işyerleri için de kısa çalışma ödeneği 31 Mart’ta bitecek mi? Ali T.
CEVAP: Kovid-19 artışı sebebi ile ek düzenleme ile KÇÖ’de 01.12.2020 – 31.01.2021 arası yeni başvuru kabul edilmişti. Bu sürede kapsam dışı olan işçiler için ilk defa yeni başvurular yapıldı ve KÇÖ sağlandı. Ayrıca bu sürede KÇÖ'nün 31 Marta uzatıldığına dair Cumhurbaşkanlığı kararı yayınlandı. ve bu uzatmanın son kez olduğu da şifahi olarak belirtildi.

Ocak ayında ilk defa KÇÖ yararlananların KÇÖ süresi ne zaman bitecek sorusuna gelince; 4447/ek 2. maddeye göre KÇÖ süresi 3 ay olduğu için Ocak ayında ilk defa KÇÖ'ye başlayan işyeri Nisan ayı gibi KÇÖ'yü bitirir. Yani 31 Marta tabi olmaz. Ama Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı süreyi beklemeden bütün KÇÖ'lerin 31 Mart'ta biteceğini açıklayabilir.

SORU: İşverenimiz yıllık izinlerimizi belirlerken bize sormadan kendi iradesine göre belirliyor. Bu durum kanuna uygun mudur, işverenimiz bizim taleplerimizi değerlendirmek zorunda değil mi? Sedat O.

CEVAP: Yıllık ücretli izni kullanma zamanı, iznin kullanılacağı tarihler konusunda işveren işçinin talebini dikkate alır, alması gerekir, ancak bu konuda işveren işçinin talebi ile bağlı değildir, işyerinde yürütülen işlerin nitelik ve özelliklerine göre karar verebilir.
İşyerinde işler durmuşsa, çalışmalar azaltılmışsa işveren kullanmadığı yıllık ücretli izinleri olan işçilerini izne gönderebilir. Hatta kullandırılacak izin son bir yıla ait izin olabileceği gibi önceki yıllardan kalan izinler de olabilir.
İşveren işçinin henüz doğmamış yıllık ücretli izinlerini ise avans olarak kullandıramaz. İşveren, işçinin gelecek yıla ait yıllık ücretli iznini işçi kabul etmezse, nasıl olsa şu an işler durdu, şimdiden kullandırayım, gelecek yıl işçiye yıllık izin kullandırmam diyemez.
4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre, işçinin her hizmet yılına ait yıllık izni gelecek hizmet yılı içinde kullandırılır.
İşveren işçinin henüz doğmamış yıllık ücretli izinlerini şimdiden avans olarak kullandırmak isterse, bu hukuksal bir durum olmayacağından, işverenin böyle bir hakkı olmadığından Kanuna aykırı bir durum söz konusu olacaktır.

SORU: 13 yıl çalıştığım işyerinden 1 yıl önce emekli oldum. Aynı işyerinde emekli olduktan sonrada çalışmaya devam ediyorum. Geçtiğimiz günlerde muhasebe müdürü beni çağırarak işten çıkış yasağı sonrası işten çıkarılacağımı, tüm haklarımı vereceklerini söyledi. Yalnız bana ihbar tazminatı ödemesini söylerken emekli olduktan sonraki süreyi verecek şekilde hesapladılar bu hesap doğrumu? Erol G.

CEVAP: Bir işçi emekliliği nedeniyle işten ayrılırsa ihbar tazminatına hak kazanamaz. Ancak emeklilik sonrasındaki çalışması ihbar tazminatına konu edilir. İhbar tazminatı hesaplanırken emeklilik sonrasındaki sürenin dikkate alınarak buna göre ihbar tazminatı hesaplaması yapılması doğrudur.

SORU: İşveren, ara dinlenmesinde işçinin işyeri dışına çıkışını yasaklayabilir mi? Gül. Y.
CEVAP: İşçi kural olarak ara dilenme süresini işyeri içinde ya da dışında serbestçe kullanabilir. Ancak, işin ve işyerinin özelliği işçilerin ara dinlenmesinde işyeri dışına çıkılmasını sakıncalı kılıyorsa, işçilerin bu süreyi işyerinde geçirmelerine dair işyeri uygulaması yasaya aykırı sayılmaz.

SORU: Personelimiz 3 ay önce evlenmişti. Geçtiğimiz gün noter kanalı ile gönderdiği ihtarnamede evlilik sebebiyle işten ayrıldığını belirterek kıdem tazminatını istediğini belirtmiş. Biz şirket olarak bu personelimize birçok eğitimler aldırdık ve bu eğitim sonunda da 2 yıl bizimle çalışacağına dair taahhütname imzaladı. Şimdi bu şekilde ayrılmak istemesi ile bizim bu eğitimlerin ücretini personelden talep hakkını doğurur mu? Ş.K.

CEVAP: Kadın işçinin evlilik sebebiyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkının derhal sonlandırma imkanı tanıdığı kabul edilmektedir. Başka bir anlatımla işçinin işverene ihbar öneli tanıması gerekmez. Ancak Yargıtay uygulamasında işçiye verilen eğitim karşılığında belli bir süre çalışma taahhüt edilmişse ve evlilik sebebiyle fesihte taahhüt edilen çalışma süresine uyulmamışsa verilen eğitim masraflarının işçiden talep edilebileceği kabul edilmektedir.
Yargıtay 9. HD. 28.03.2019 gün, 2017/13360 E, 2019/7080 K. “İş akdinin davalı tarafından 06.04.2015 tarihinde evlilik nedeniyle sonlandırıldığı anlaşılmaktadır. Eğitim gideri, verilen eğitimle oluşan artı değerin karşılığı çalışma taahhüdünün yerine getirilmemesi nedeniyle mahkemece hüküm altına alınmalıdır. Taahhüdün eğitim verilmesinden önce veya sonra olmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır.