DENEME SÜRESİNDE SGK BİLDİRİM ZORUNLU!

Deneme süresi işçinin işvereni ve işyerini denemesi, işverenin de işçinin performans ve yeterliliğini ölçmesi için getirilmiş bir uygulamadır.

İşverenin bir işçiyi işe alırken deneme süreli sözleşme yapma hakkı bulunuyor. İşçi ve işveren iş sözleşmesini imzalarken deneme süresi belirleyebilir.

Ancak bunun bir sınırı var. Deneme süresi en fazla iki ay olabiliyor. Bu bir üst sınır, yani daha az belirleyebilmek de mümkün. Toplu sözleşme yapılan işyerlerinde ise deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilmekte.

Bazı işverenler, işçinin deneme süresinde çalıştığını gerekçe göstererek işe giriş bildirimi yapmayı erteleyebiliyor. Oysa uygulamada hem SGK hem de iş hukukuna göre bu yaklaşım ciddi sonuçlara yol açabiliyor.

Sosyal Güvenlik mevzuatında, işçinin fiilen çalışmaya başladığı tarihten önce SGK’ya işe giriş bildirimi yapılması gerektiği açıkça düzenlenmiştir.Deneme süresi, bu yükümlülüğü ortadan kaldırmaz.Özellikle 2020/20 sayılı SGK İşveren İşlemleri Genelgesi’nde, sigortalılığın başlangıcında fiili çalışmaya başlama tarihi esas alınır denilerek, giriş bildiriminin deneme süresi gerekçesiyle ertelenemeyeceği netleştirilmiştir.Giriş bildiriminin süresinde yapılmaması durumunda, işveren hakkında tespite bağlı olarak 2 ve hatta 1 yıl içerisinde tekrarı halinde 5 brüt asgari ücret tutarına kadar idari para cezası uygulanır.

İş Kanunu'na göre, iş sözleşmesine deneme süresi konulmuş olsa bile, işçi o süre boyunca fiilen çalıştığı takdirde: Ücret, fazla mesai, yıllık izin hesabı, kıdem süresi, sosyal güvenlik primleri gibi tüm bu haklar işlemeye başlar.Deneme süresi yalnızca fesih serbestisi yönünden geçerlidir. Bu süre içinde işçi veya işveren, bildirim süresi aranmaksızın sözleşmeyi feshedebilir. Ancak bu durum, işçinin diğer haklarını ortadan kaldırmaz.

-TEK İSTİSNA İHBAR TAZMİNATI-İşveren, deneme süresi içindeyse ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini sonlandırabilir.Bu durumda ihbar tazminatı doğmaz.Ancak deneme süresi sona erdiğinde veya sözleşmede bu hüküm yer almadığında, ihbar sürelerine uyulmaması halinde işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. Bu yönüyle deneme süresi yalnızca ihbar tazminatı açısından istisna oluşturur.Sonuç olarak; SGK bildirimi ve diğer işçilik hakları açısından tam yükümlülük gerektirir.Deneme süresi, ne sosyal güvenlik bildirimini ne de işçinin temel haklarını askıya almaz.SGK bildiriminin zamanında yapılmaması, hem idari para cezasına hem de geriye dönük hizmet tespiti riskine yol açar.

-OKURDAN GELENLER-

SORU: İşsizlik maaşından icra kesinti yapılabilir mi?CEVAP: İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. İşsizlik ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya temlik edilemez. Nafaka borcunda ise işsizlik ödeneğinin 1/4'ü haczedilebilir.

SORU: Ulusal bayram ve genel tatil gününün çalışılmayan cumartesi gününe rastlaması durumunda ek ücret ödenir mi?CEVAP: Cumartesi günleri çalışılmayan ve bu sürenin haftanın çalışılan öteki günlerine bölünerek haftalık çalışmanın yapıldığı bir işyerinde cumartesi gününün UBGT gününe rastlaması halinde, bu durum takvim rastlantısı kabul edilerek çalışılmayan cumartesi için ayrıca genel tatil ücreti ödenmez. Bu gibi durumlarda Cumartesi günü çalışılırsa, işçi haftalık 45 saatlik çalışmasını haftanın ilk beş gününde tamamladığı için UBGT gününe rastlayan Cumartesi günü yaptığı çalışma fazla çalışma kabul edilir ve o gün için yüzde 50 zamlı ücrete hak kazanılır.